Các yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao con người
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, có 4 yếu tố chính quyết định đến chiều cao của con người nhưng điều đáng mừng là chúng ta có thể tự cải thiện chiều cao trong tương lai lên tới 77%.
Gen di truyền 23%
Các nhà khoa học cho rằng, di truyền là một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến chiều cao của trẻ khi trưởng thành. Điều này cũng có nghĩa nếu trẻ có bố mẹ cao thì khả năng sẽ được “tận hưởng” 23% của chiều cao từ bố mẹ và ngược lại. Để tính được chiều cao trung bình theo gen di truyền, có thể áp dụng công thức dưới đây:
- Chiều cao bé trai = [(chiều cao của mẹ + 15cm) + chiều cao của bố] / 2
- Chiều cao bé gái = [(chiều cao của bố – 15cm) + chiều cao của mẹ] / 2
Ví dụ: Chiều cao của bố là 1m70, chiều cao của mẹ là 1m60 thì chiều cao trung bình của con trai sẽ là 1m72, của con gái sẽ là 1m58.
Tuy nhiên, các ông bố, bà mẹ có chiều cao khiêm tốn cũng đừng quá lo lắng. Bởi như đã đề cập, ngoài di truyền, chiều cao còn phụ thuộc tới 77% các yếu tố còn lại, chỉ cần chú trọng áp dụng đúng phương pháp, trẻ hoàn toàn có thể đạt được chiều cao lý tưởng trong tương lai.
Dinh dưỡng 32%
Nhiều chuyên gia cho rằng, đầu tư dinh dưỡng không chỉ giúp nâng cao thể lực, trí tuệ mà còn cải thiện tầm vóc vô cùng hiệu quả. Bởi lẽ, đối với sự phát triển thể chất, cơ thể trẻ cần phải được cung cấp đủ năng lượng cũng như những chất xúc tác cần thiết để kiểm soát, đồng thời tăng kích thước số lượng tế bào, giúp cho sự phát triển thể chất diễn ra thuận lợi.
Nếu thiếu hụt dinh dưỡng, trẻ sẽ chậm phát triển, về lâu dài có thể dẫn đến sụt cân, suy dinh dưỡng, phát sinh bệnh tật và dĩ nhiên chiều cao cũng bị hạn chế khi trưởng thành. Vì vậy, muốn con cao lớn khỏe mạnh, bố mẹ đừng bỏ qua 32% từ yếu tố dinh dưỡng nhé.
Vận động 20%
Vận động không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn giúp tăng cường thể lực, cho cơ thể bền bỉ dẻo dai. Đặc biệt, khi vận động hợp lý sẽ giúp điều hòa mọi hoạt động hệ nội tiết, kích thích tuyến yên sản sinh ra nội tiết tố tăng trưởng, hỗ trợ các tế bào xương, sụn phát triển, gia tăng liên tục cả độ dài lẫn bề dày.
Tìm hiểu thêm: Vì sao vận động ảnh hưởng đến chiều cao?
Giấc ngủ, môi trường sống 25%
Hai yếu tố này tưởng chừng không liên quan, nhưng trên thực tế lại chiếm tới 25% quyết định đến khả năng cao lớn của con người. Lý giải điều này, các nhà khoa học chứng minh rằng, khi ngủ, cơ thể thực hiện quá trình trao đổi chất, đào thải độc tố và tổng hợp các dưỡng chất cần thiết để phát triển về cân nặng, chiều cao.
Bên cạnh đó, một môi trường sống tốt với thực phẩm an toàn chất lượng cũng sẽ đảm bảo sức khỏe, ngăn ngừa bệnh tật. Tất cả những nhân tố này đều tạo điều kiện cho quá trình vận động, rèn luyện thể dục thể thao và bổ sung dinh dưỡng được kích thích đáng kể, từ đó thúc đẩy chiều cao phát triển nhanh chóng.
Môi trường sống trong lành tạo điều kiện giúp trẻ phát triển khỏe mạnh
Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phát triển chiều cao của trẻ gồm di truyền (23%), dinh dưỡng (32%), vận động (20%), giấc ngủ và môi trường sống (25%).
Khi nào chiều cao ngừng phát triển?
Các chuyên gia cho biết, sụn tiếp hợp là một loại sụn tăng trưởng, đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định tốc độ phát triển chiều dài cũng như bề dày của xương. Ở giai đoạn phát triển, các lớp sụn mới sẽ liên tục được sản sinh thay thế cho những lớp sụn cũ bị canxi hóa trước đó, bổ sung dần vào các đầu xương, từ đó kích thích xương gia tăng độ dài và tăng trưởng chiều cao.
Sụn tiếp hợp thường được hình thành và phát triển trong cơ thể mỗi người từ lúc mới sinh cho đến khi trưởng thành. Khi lớp sụn này hoàn toàn cốt hóa, chiều cao không thể tăng lên được nữa.
Độ tuổi ngừng phát triển chiều cao của người Việt Nam
Sau độ tuổi dậy thì, chiều cao sẽ bắt đầu tăng trưởng chậm lại và ngừng tăng khi sụn tăng trưởng đóng lại. Quá trình dậy thì có thể bắt đầu sớm hoặc muộn, tùy vào giới tính của trẻ. Dưới đây là độ tuổi ngừng phát triển chiều cao của nam và nữ người Việt Nam:
Nữ
Các khảo sát mới nhất của WHO đã cho thấy, sự tăng trưởng chiều cao của con người có 3 giai đoạn quan trọng nhất là: Giai đoạn bào thai, giai đoạn 3 năm đầu đời và giai đoạn dậy thì. Đối với nữ giới, giai đoạn dậy thì thường bắt đầu từ 8 - 13 tuổi. Ở thời điểm này, nữ giới có thể tăng 8 - 12 cm trong vòng một đến hai năm bất kỳ. Sau giai đoạn này chiều cao sẽ tăng chậm lại và có thể ngưng hẳn vào bất cứ thời điểm nào.
Để có thể nhận biết được chiều cao đã ngừng phát triển hay chưa, bạn có thể dựa vào kết quả chụp phim X-quang, nếu chúng ta không còn nhìn thấy một khe hở mảnh (sụn tiếp hợp) ở đầu xương ống quyển thì đây chính là dấu hiệu cho thấy quá trình phát triển chiều cao đã chính thức kết thúc.
Nam
Cũng giống như nữ, chiều cao của nam phát triển mạnh nhất qua 3 giai đoạn và sau giai đoạn dậy thì chiều cao sẽ phát triển chậm lại, nếu tăng sẽ chỉ tăng thêm khoảng 1 - 3 cm. Thông thường đối với nam giới, hành trình phát triển chiều cao sẽ kéo dài hơn nữ thêm một khoảng thời gian. Tuy nhiên, nhìn chung khi bước sang độ tuổi 20, chiều cao của nam giới sẽ chính thức ngưng và khép lại hành trình phát triển chiều cao của con người.
Do đó, dù là nam hay nữ, cách tốt nhất để chúng ta có thể đạt được chiều cao lý tưởng là đừng để quá muộn và hãy cải thiện ngay từ khi ở độ tuổi dậy thì. Bởi lẽ, nếu “bỏ quên” giai đoạn phát triển, dù có áp dụng các phương pháp tăng chiều cao tốt như thế nào cũng sẽ không có tác dụng và chúng ta đành phải chấp nhận với chiều cao hiện tại của mình.
Sau tuổi dậy thì, chiều cao tăng trưởng rất chậm và ngừng tăng khi bước sang tuổi 20.
Tìm hiểu thêm: Khám phá chiều cao cân nặng chuẩn của 12 cung hoàng đạo.
Những bí quyết cải thiện chiều cao
Để không bỏ qua cơ hội tăng trưởng chiều cao trong giai đoạn tăng trưởng của trẻ, phụ huynh nên tìm hiểu thêm những bí quyết cải thiện chiều cao hiệu quả. Dưới đây là một số bí quyết mà phụ huynh nên tham khảo:
Dinh dưỡng
Dinh dưỡng đóng một vai trò quan trọng trong quá trình phát triển chiều cao của trẻ. Thiếu hụt dinh dưỡng có thể dẫn đến việc trẻ phát triển chậm chiều cao. Trong một số trường hợp, trẻ có thể trở nên còi cọc và thấp lùn so với bạn bè cùng tuổi. Để giúp trẻ tăng chiều cao nhanh chóng và hiệu quả, việc cung cấp đủ dưỡng chất là điều vô cùng quan trọng.
Các bậc phụ huynh cần lưu ý bổ sung các dưỡng chất quan trọng như canxi, collagen type 2, vitamin D, vitamin K vào chế độ ăn uống của trẻ. Canxi là yếu tố quyết định trong việc hình thành và phát triển xương, trong khi collagen type 2 giúp cung cấp độ đàn hồi cho các mô liên kết trong cơ xương. Vitamin D, vitamin K giúp cơ thể hấp thụ canxi một cách hiệu quả hơn và vận chuyển canxi đến xương. Các loại thực phẩm này thường có nhiều trong rau xanh đậm, hải sản, thịt đỏ, các loại đậu, trái cây mọng nước và ngũ cốc nguyên hạt.
Ngoài việc cân nhắc chế độ ăn uống đa dạng và khoa học, bậc phụ huynh cũng nên quan tâm đến việc bổ sung thực phẩm hỗ trợ để tăng cơ hội có một chiều cao lý tưởng trong tương lai cho con cái. Trong đó, sữa tăng chiều cao là một trong những dòng thực phẩm bổ sung lý tưởng, giúp trẻ tăng cường dinh dưỡng phát triển xương chắc khỏe.
Một trong những thương hiệu sữa tăng chiều cao chất lượng, được nhiều người tin dùng hiện nay là sữa bột NuBest Tall. Đây là thương hiệu đến từ Hoa Kỳ, nổi bật với 3 loại sữa sau:
- Sữa bột NuBest Tall hỗ trợ tiềm năng phát triển (3 - 18 tuổi): dòng sản phẩm được sản xuất tại Việt Nam theo công thức dinh dưỡng Hoa Kỳ, đảm bảo chất lượng và an toàn cho người dùng. Dùng đều đặn mỗi ngày sẽ giúp cơ thể bổ sung Canxi từ tảo biển đỏ, Vitamin D3, Vitamin K2, Collagen thủy phân, Phốt pho, DHA, Sữa non Colostrum, 1 tỷ CFU lợi khuẩn và 30 vitamin & khoáng chất
- Sữa bột NuBest Tall hương Chocolate (3 - 18 tuổi): sản xuất tại Hoa Kỳ với nhà máy đạt chuẩn cGMP, đảm bảo chất lượng sản phẩm. Sản phẩm được FDA Hoa Kỳ chứng nhận và lưu hành tại 118 quốc gia nên phụ huynh có thể an tâm về chất lượng.
Với công thức dinh dưỡng tối ưu, giúp trẻ bổ sung đến hơn 20 vi chất trong một khẩu phần như Canxi từ tảo biển đỏ, Vitamin D3, Vitamin K2, Omega 3-6-9, Đạm whey cô đặc từ sữa, 1 tỷ CFU lợi khuẩn cùng vitamin và khoáng chất thiết yếu. Đặc biệt, hiệu quả sản phẩm đã được kiểm nghiệm lâm sàng bởi Citruslabs. Sau 2 tháng sử dụng đều đặn, chiều cao, cân nặng và các chỉ số khác của trẻ đều cải thiện.
Bên cạnh các loại sữa tăng chiều cao, phụ huynh có thể lựa chọn các dòng thực phẩm hỗ trợ phát triển chiều cao, bổ sung Canxi của NuBest Tall như:
- TPBVSK NuBest Tall Kids (2 - 9 tuổi): chứa Canxi, Vitamin D3, Vitamin K2, và hơn 12 vi khoáng chất từ thiên nhiên, hỗ trợ phát triển chiều cao và sức khỏe.
- TPBVSK NuBest Tall (5 - 18 tuổi): với thành phần chính gồm Canxi, Collagen thủy phân, 5-HTP, Bạch Quả và 7 loại thảo dược thiên nhiên, hỗ trợ phát triển xương chắc khỏe.
- TPBVSK NuBest Tall 10+ (10 - 18 tuổi): giúp bổ sung Canxi, Collagen thủy phân, Vitamin D3, Vitamin K2, 5-HTP, Bạch Quả và 5 loại thảo dược thiên nhiên, hỗ trợ xương phát triển.
- TPBVSK NuBest Tall Gummies (2 - 18 tuổi): bổ sung hơn 20 vitamin và khoáng chất, hỗ trợ phát triển chiều cao của trẻ.
Nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc
Giấc ngủ và nghỉ ngơi đúng cách có tác động lớn đến sự phát triển chiều cao. Để tận dụng tối đa lợi ích của giấc ngủ đối với chiều cao, hãy lưu ý các quy tắc sau:
- Ngủ trước 22 Giờ: Khung giờ từ 11 giờ đêm đến 1 giờ sáng được coi là thời điểm vàng cho sự sản xuất nội tiết tố tăng trưởng. Điều quan trọng là phải đảm bảo trẻ đi ngủ trước 22 giờ để tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của xương và sụn.
- Thói quen tốt trước khi đi ngủ: Trước khi đi ngủ, hãy tạo thói quen như đọc sách, nghe nhạc nhẹ, hoặc thậm chí là massage để giúp cơ thể thư giãn và dễ dàng chìm vào giấc ngủ.
- Tạo môi trường phòng ngủ lý tưởng: Phòng ngủ nên được thiết kế thông thoáng, sạch sẽ và yên tĩnh để tạo điều kiện tốt nhất cho giấc ngủ của trẻ.
- Tránh ăn uống quá no trước khi đi ngủ: Ăn uống quá no trước giấc ngủ có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Hãy đảm bảo trẻ ăn nhẹ và tránh thức khuya.
Vận động thể thao cho chiều cao
Bên cạnh việc cung cấp dinh dưỡng và chăm sóc giấc ngủ, tập thể thao cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện chiều cao của trẻ. Các bộ môn thể thao như bơi lội, cầu lông, bóng rổ, và bóng chuyền giúp trẻ phát triển cơ bắp và tăng cường sự linh hoạt của cơ xương. Vận động thường xuyên 45 - 60 phút/ngày cùng với chế độ ăn uống và giấc ngủ đúng giờ sẽ giúp trẻ có cơ hội phát triển chiều cao lý tưởng.
Tìm hiểu thêm: Các bài tập giãn cơ tăng chiều cao.
Uống đủ nước
Uống đủ nước mỗi ngày giúp cơ thể đào thải độc tố và thanh lọc cơ thể. Nước còn giúp quá trình trao đổi chất diễn ra thuận lợi hơn, hỗ trợ vận chuyển dưỡng chất đến các tế bào trên cơ thể. Nhờ đó, cơ thể phát triển tốt, tạo điều kiện để chiều cao phát triển tốt. Mỗi ngày, trẻ nên uống khoảng 8 - 10 cốc nước mỗi ngày để bổ sung đủ nước cho cơ thể.
Uống đủ nước giúp cơ thể trao đổi chất tốt
Tắm nắng
Ánh nắng mặt trời giúp cơ thể tổng hợp lượng lớn vitamin D, giúp cơ thể tăng khả năng hấp thu canxi và ngăn ngừa loãng xương, còi xương ở trẻ. Tuy nhiên, ánh nắng mặt chứa các tia UV gây hại cho làn da của trẻ. Do đó, phụ huynh chỉ nên cho trẻ tắm nắng vào sáng sớm hoặc chiều muộn 15 - 20 phút/ngày là đủ.
Giữ tư thế đúng
Tư thế đúng giúp các đốt sống lưng của trẻ được giữ thẳng, ngăn ngừa chứng đau cổ, lưng và các vấn đề xương khớp do sai tư thế. Bên cạnh đó, sai tư thế lâu ngày sẽ khiến dáng người của trẻ thay đổi, trông thấp còi hơn bạn bè cùng trang lứa. Do đó, phụ huynh nên chú ý điều chỉnh tư thế của trẻ ngay cả khi ngồi, nằm và đi đứng.
Để cải thiện chiều cao của trẻ, phụ huynh nên chú trọng chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, vận động thể thao thường xuyên, uống đủ nước, tắm nắng và giữ tư thế đúng.
Chiều cao liên tục phát triển từ khi sinh ra cho đến khi trưởng thành. Sau độ tuổi 20, chiều cao giường như không thể tăng thêm một cách tự nhiên. Do đó, nếu muốn trẻ sở hữu chiều cao ấn tượng khi trưởng thành, phụ huynh nên chú trọng việc phát triển chiều cao cho trẻ ngay trong độ tuổi tăng trưởng. Một vóc dáng lý tưởng sẽ giúp trẻ tự tin hơn và gặt hái được nhiều thành công trong tương lai.
FAQs
Sau 20 tuổi có thể tăng chiều cao không?
Sau 20 tuổi, chiều cao không thể tăng thêm một cách tự nhiên do sụn tiếp hợp đã cốt hóa hoàn toàn. Bạn vẫn có thể cao thêm bằng cách phẫu thuật kéo dài chân. Tuy nhiên, cách này tốn rất nhiều chi phí, ảnh hưởng đến sức khỏe và tiềm ẩn nhiều rủi ro nên cần cân nhắc khi quyết định thực hiện.
Trẻ đang tăng chiều cao sẽ có những dấu hiệu nào?
Khi đang trong giai đoạn tăng chiều cao nhanh chóng, trẻ sẽ có những dấu hiệu sau:
- Cân nặng tăng nhanh do xương và cơ bắp phát triển.
- Nhanh cảm thấy đói do nhu cầu năng lượng của cơ thể tăng cao.
- Lười vận động hơn vì khi trẻ cảm thấy đói và ăn quá nhiều, tiêu hóa không kịp có thể làm giảm thể lực cơ thể khiến trẻ lười biếng, mệt mỏi và thiếu động lực để vận động.
- Trẻ có cảm giác đau nhức khi tốc độ phát triển của xương nhanh hơn cơ bắp.
- Quần áo và giày dép nhanh chật hơn trước.
Mỗi năm trẻ có thể cao thêm bao nhiêu cm?
Tùy vào từng giai đoạn phát triển, chiều cao có thể tăng thêm như sau:
- Giai đoạn 0 - 2 tuổi: Trẻ có thể đạt 50cm khi vừa sinh và có thể cao thêm 25cm trong năm đầu và 10cm ở năm thứ 2.
- Giai đoạn 3 - đến trước tuổi dậy thì: Nếu được chăm sóc tốt, trẻ có thể cao thêm 4 - 6cm/năm.
- Giai đoạn dậy thì: trẻ có thể cao thêm 8 - 12cm/năm.
- Giai đoạn sau dậy thì: trẻ có thể cao thêm 2 - 5cm/năm và ngừng cao khi 20 tuổi.
